4 Şubat 2015

Deniz Bitti Sonrası Taşlı Yol


Ara transfer dönemi de gösterdi ki Türk futbolunda deniz bitti! Taraftarın cebinden çıkan parayı yıllardır harp vurup harman savuran yöneticilerin saçtığı milyonların gelirler hanesinde karşılığı zaten yoktu ama UEFA'nın Finansal Fair Play kuralları bir gerçeği yüzlerine vurdu:
Gelirin kadar harca, yoksa Avrupa Kupaları'na katılma. Futbolcu yetiştirip ihraç eden bir ülke ne yazık ki değiliz. Gelir kalemleri ise belli: Yayın gelirleri, gişe gelirleri, sponsorluklar ve resmi ürün satışından kazanılan para. Gelin sırasıyla röntgenlerini çekelim. 

YAYIN GELİRLERİ: F.Bahçe'nin havuzdan çıktığı takdirde daha fazla kazanacağı iddiası var. Doğrudur, 17 iç saha maçından daha fazla gelir elde edebiliriz, peki 17 deplasmanda rakibe ödeyeceğiniz rakam? İspanyollar ve İtalyanlar en çok-en az kazanan arasındaki makası azaltmaya ve İngilizler'le Almanlar'ı örnek almaya çalışırken, bizde 3 Büyükler'in daha fazla pay istiyoruz çıkışı yersiz. Mesele Türkiye'deki abone sayısı. İspanya ve İtalya kadar nüfusa sahibiz ama onlar bizden 4-5 kat fazla aboneye sahip. Türkiye'de kahvehane ve restoranlarda toplu maç izleme geleneği de bu rakamın artmasını engelliyor. Abone sayısı 1.5 milyon. Bu rakam 4 milyon ve üzerine çıkmadan Türkiye'de hiçbir kulüp, Avrupalı rakipleri kadar gelir elde edemez.

GİŞE GELİRLERİ: 
İngiltere ile kombine fiyatları at başı gidiyor Türkiye'de. 500 milyon Euro değerindeki Manchester City'nin kombineleri Galatasaray ve Fenerbahçe'den çok daha ucuz. Barcelona ve Real Madrid de öyle. Alman kulüpleri de. Boş tribünleri Passolig uygulamasıyla açıklamak için yönetimler için bir kaçış yolu. Borç arttıkça kombine fiyatlarına zam yapan, taraftar yerine maç günü açık büfede saatler geçiren futbolu severmiş gibi yapan insanları tribüne çağıran yönetimlerin unuttuğu; bu insan grubu için futbolun bir tutku değil, sadece trend olan bir aktivite olduğudur. 42-43 bin kombine satan Galatasaray ve Fenerbahçe, açık büfeli maç aktivitesinden sıkılan insanlar kendilerine yeni eğlenceler bulduğu için 30 binin altına indi. 

SPONSORLAR: Bu kadar kavga, gürültünün olduğu, başkan ve yöneticilerin birbirlerine "zorunlu açıklama"larla bel altı vurduğu Türk futbolunda, kendi markalarının prestijini korumak için futboldan çekilen şirketlere kim "Haksızsınız" diyebilir ki? Fenerbahçe'nin göğüs reklamı yok, Galatasaray da piyasasını düşürüp, yok pahasını forma reklamı aldı. Global markalar Türkiye'den para kazanıyor ama sponsorluk deyince ortada yoklar. 

ÜRÜN SATIŞI: Son 15 yılda korsanı önleyip resmi ürün satışından iyi gelir elde eden kulüpler artık eskisi kadar para kazanamıyor. Neden? Çünkü taraftar doydu. Her sezon 3 yeni forma çıkartırım, satarım, armayı neyin üstüne koysam taraftar alır diyen profesyoneller, Türkiye'de taraftar profili nedir, buna hiç kafa yormadılar... Sonuç, binlerce forma internette "ucuz" sitelerine düştü...
Bizde İtalyan kulüplerinde olduğu gibi "patron" başkanlar yok ama maşallah bizimkiler onlardan çok daha büyük patron koltuklarında oturuyorlar. Kimisi yerinden kalkmayı bilmezken, kimi de oyuncak gibi gördüğü kulüp yönetiminden sıkılınca arkasına bakmadan kaçıyor. 
Ünal Aysal'ın çilekleri, Aziz Yıldırım'ın yıldız transferleri.... "Büyük başkan bize Drogba'yı al, Dzeko'yu getir" diye bağıranlar... En büyük halüsinasyon budur Türk futbolunda. Parayı veren düdüğü çalmıyor maalesef. Taraftar harcıyor, başkanlar kendi cebinden vermiş gibi havasını atıyor. 500 milyon TL üstü borcu olanlar için deniz bitmiştir, bundan sonrası taşlı yol... "Asla yalnız yürümeyeceksin" diyenler yalın ayak gelmesinler....

1 Şubat 2015

Super Bowl 49


İtalyanların, oyun karakterine de çok yakışan şekilde calcio (tekme) dedikleri bizim futbola, Amerikalılar 'soccer' diyor. Futbol deyince akıllarına da elbette Amerikan futbolu geliyor.
NBA'de bir maçta 100 sayı atan Wilt Chamberlain varken tarihte, Amerikan futbolunda bol skorlu karşılaşmalara alışmışken, yeni kıtanın insanlarına 90 dakika süren ve 0-0 bitme ihtimali olan bir oyunu sevdirebilmek pek kolay olmamıştı. Neyse ki onu da başardılar. ABD Milli Takımı'nın Brezilya'daki Dünya Kupası'nda yaptıkları hepimizin hafızasında, özellikle de Belçika maçında 16 net pozisyonu önleyen kaleci Tim Howard. Büyük porsiyonlar sayesinde obeziteye varan bedenlerin doldurduğu büyük otomobillerle gidilen dev stadyumlar, dev gökdelenler ve her spor müsabakasının bir Dünya Kupası finali ihtişamında oynanması, Amerikan rüyasının bir parçası. Bu rüyanın en renklisi de bizim saatimizle bu gece 01.30'da sahne alacak. 49. Super Bowl Finali'nde son şampiyon Seattle Seahawks, New England Patriots ile karşı karşıya gelecek. Amerikan futbol Ligi'nde Arizona Cardinals'in maçlarını oynadığı ve 2008 yılında da Super Bowl finaline ev sahipliği yapan Phoenix Üniversitesi Stadyumu'nda her şey hazır. 3 bin personel o gün finale gelecek olan 65 bin taraftara en iyi hizmeti vermek için yarışacak çünkü Super Bowl'dan Arizona'nın 24 saat içinde beklediği gelir 500 milyon dolar. Final günü Arizona'ya 100 bin futbol tutkunu akın edecek ve yabancı medyayla birlikte 6 bin gazeteci dünyanın en görkemli spor organizasyonunu sayfalarına ve ekranlarına yansıtacak.


Tarihin ilk Super Bowl finalinde Los Angeles'ta izleyiciler bir bilet için 6 dolar öderken, 49. finalde bu rakam ortalama bin 500 dolara çıktı. Maçı en iyi koltuklardan izlemek isteyenlerin cebinden çıkacak rakam ise tam 9 bin dolar. Super Bowl finali ABD'de reklam endüstrisi için en değerli saatler. Aklınıza gelebilecek tüm global markalar Super Bowl finali öncesi, devre arası ve sonrasındaki reklam kuşağında yer alabilmek için yayıncı kuruluş Fox Tv'nin istediği inanılmaz rakamları ödemek zorunda. 1967 yılında Super Bowl finalinde 30 saniyelik bir reklam için 40 bin dolar ödenirken, bu gece oynanacak finalde Fox'un 43 reklam rezervasyonu için istediği rakam reklam başına 4.5 milyon dolar. 30 saniyeden başlayan ve iki dakikaya kadar uzayan bu 43 reklam her yıl Super Bowl finali sonrasında internette en çok izlenen videolar arasına giriyor ve milyarlarca insana ulaşıyor.
Super Bowl elbette ki sadece bir futbol maçı değil, büyük bir şovun sadece ana sahnesi. Her yıl merakla beklenen ise devre arasında 15 dakikalığa sahne alacak şarkıcı ya da grubun kim olacağı. 2004'te Janet Jackson'un sahnede elbisesinin azizliğine uğradığı ve göğsünün açıldığı sahne için ABD'nin RTÜK'üne gelen şikayet sayısı 540 bin idi. Finalin tarihinde sahneye çıkan isimleri hatırlarsak eğer, Michaeal Jackson'dan, Madonna'ya, U2'dan Paul McCartney'e kadar tüm efsaneler Super Bowl'un devre arasında 15 dakikalığına da olsa şovun bir parçası oldu. Bu geceki finalde ABD milli marşını Idina Menzel seslendirecek. Devre arasında da sahne Katy Perry'nin olacak. Geçen yılki Red Hot Chili Peppers'dan sonra kötü bir tercih değil mi sizce de? 
170 ülkede naklen yayınlacak olan 49. Super Bowl Finali, 25 farklı dilde tüm dünyaya ulaşacak. Arizona'daki stadyumda ise spikerler dokuz farklı dilde dev finali kimi ülkede sabah kahvaltısında kiminde ise bizde olduğu gibi gecenin en karanlık saatinde izleyicilerle buluşacak. Geçen yıl Seattle Seahawks'ın Denver Broncos'u devirdiği 48. finali ABD'de 111.5 milyon kişi televizyondan izledi ve bu rakam ülke televizyon tarihine bir rekor olarak geçti. Bahislerde Seattle bir adım önde olsa da bu geceki finalin geçen yıldan çok daha çekişmeli geçeceğine ve rekorun bir kez daha kırılacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Böyle görkemli bir finali izlerken elbette insanın eli ağzı boş durmaz. Super Bowl finalinin olduğu gün ABD'de Şükran Günü'nünden sonra en çok kalori alınan gün olarak biliniyor. Süpermarketlerin içecek reyonları boşalıyor, barbeküler saatler öncesinden yakılıyor ve maç saatinde ABD'liler ortalama 2 bin 400 kalori alıyor. Final günü 1.2 milyar adet tavuk kanadını mideye indiren Amerikalıların Dominos'tan sipariş ettikleri pizza dilimi sayısı 11 milyon, buna 11.2 milyon patates kızartması eşlik ediyor ve yanında da 325.5 milyon galon bira eşlik ediyor.
Kazananın Tiffany&Co tarafından hazırlanan The Vince Lombardi Trophy'yi kaldırdığı, NFL yönetiminin şampiyonluk yüzüklerinin tanesine 5 bin dolar ödediği Super Bowl finallerinde en çok sevinen takım Pittsburg Steelers. Sekiz finalin altısını kazanan Steelers iken en fazla final kaybeden takım altı kez ile geçen yıl da kaybeden Denver Broncos. Son şampiyon Seahawks'ın geçen yılki kadrosundan bu finale sadece beş oyuncu gelirken, New England Patriots'un 10 yıl önce kazandığı finalin kahramanlarından Tom Brady ve Vince Wilfork yine sahada olacak.



Amerikan futbolunun Cristiano Ronaldo'su, Tom Brady Super Bowl finaline sıkıntılı geliyor. Takımının yıllardır havası indirilmiş toplarla maç kazandığı suçlamalarına göğüs geren Tom Brady final haftasında bir de ağır griple savaş veriyor. Kimden bulaşmış dersiniz? Dünyanın en çok kazanan top modeli olan eşi Gisele Bündchen'den.